Dyrektywa Single Use Plastic (SUP) to unijna dyrektywa, która ma na celu ograniczenie zużycia jednorazowych produktów z tworzyw sztucznych. Dyrektywa została przyjęta w 2019 roku i została częściowo wdrożona do polskiego prawa 14 kwietnia 2023 roku.
Realizacja kolejnej części przepisów wynikających z dyrektywy weszły w życie 1 stycznia 2024 roku. Największe zmiany dotyczą kawiarni, restauracji i innych punktów gastronomicznych.
Zgodnie z nowymi przepisami, konsumenci kupujący napoje lub żywność w opakowaniu jednorazowym z tworzywa sztucznego w restauracjach, kawiarniach, food truckach, itp., będą musieli uiścić dodatkową opłatę. Opłata za kubki jednorazowe obowiązuje, ponieważ mimo, że potocznie nazywa się je papierowymi, to zawierają cienką warstwę polietylenu (PE).
Obowiązek 1 i 2.
Przede wszystkim kawiarnie MUSZĄ pobierać opłatę od klienta. Kawiarnia nie może przejąć ciężaru opłaty za klienta. Innymi słowy, kawa w ‚papierowym’ kubku na wynos musi być inna od kawy w kubku ceramicznym lub kompostowalnym. Do kawy należy doliczyć minimalnie 20 groszy a maksymalnie 1 zł. Niezależnie od tego ile pobierzemy od klienta, to od każdego napoju wydanego w jednorazowym kubku papierowym należy odprowadzić 20 groszy do Urzędu Marszałkowskiego właściwego dla miejsca prowadzenia działalności (25 groszy w przypadku opakowania na wynos). Opłaty te zasilają budżet państwa. Analogii należy szukać w torebkach plastikowych w sklepach. Sklepy muszą pobierać opłatę, ponieważ ideą dyrektywy SUP jest zniechęcenie klientów do używania kubków papierowych zawierających plastik. Odprowadzanie opłaty do Urzędu Marszałkowskiego jest drugim obowiązkiem przedsiębiorcy.
Do kiedy należy odprowadzić opłatę recyklingową za opakowania plastikowe? Mamy na to czas do 15 marca po roku, w którym została pobrana. Pierwszą opłatę należy odprowadzić więc do 15 marca 2025 roku za rok 2024.
Tak i nie. Opłata może być wliczona w cenę, o ile w cenniku pojawi się osobna pozycja za kawę w kubku na wynos i osobna w kubku wielokrotnego użytku. Zatem na paragonie nie musi być dwóch pozycji, jednak wyraźnie klient musi widzieć dwie ceny w menu.
Kolejnym obowiązkiem jest posiadanie w ofercie dla klienta kubków wielokrotnego użytku. I nie chodzi tylko o możliwość wypicia kawy na miejscu w kubku ceramicznym, lecz oferowanie kubków termicznych lub biodegradowalnych , które jednak są o wiele droższe. Nie chodzi tutaj o to, że kawiarnia musi je aktywnie promować, ale podczas kontroli, kawiarnia musi pokazać, że klient ma możliwość kupienia kawy na wynos bez ponoszenia kosztu kubka papierowego z plastikiem, tylko może zakupić osobno kawę w niższej cenie i dodatkowo kupić pojemnik wielorazowy.
Jednocześnie najprostszym sposobem rozliczenia się z ilości sprzedanych kaw w kubkach jednorazowych na kawę czy herbatę, są paragony. To dlatego też najsensowniej jest wprowadzić dwa kody na kasę fiskalną (1 - kawa na miejscu lub na wynos w kubku wielorazowym, 2 - kawa na wynos w kubku papierowym zawierającym plastik).
Obowiązek rejestracji w BDO (Baza Danych o Produktach i Odpadach Opakowaniowych) został wprowadzony już wcześniej, jednak teraz stał się niezwykle istotny, ponieważ to w BDO przedsiębiorca deklaruje jaką ilość opakowań wprowadził na rynek (papieru, plastiku czy szkła). Odprowadzenie opłaty do Urzędu Marszałkowskiego bez prowadzenia ewidencji w BDO jest niemożliwe, ponieważ przedsiębiorca musi identyfikować się indywidualnie nadanym numerem rejestrowym w tym systemie.
Kontroli, czy przedsiębiorca pobiera opłatę od klientów dokonuje Inspekcja Handlowa. Natomiast WIOŚ (Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska) może przeprowadzić kontrolę w kwestii prawidłowego odprowadzania zebranych opłat od opakowań do Urzędu Marszałkowskiego oraz prowadzenia ewidencji w BDO. Kawiarnie, które nie będą przestrzegać przepisów dyrektywy SUP, mogą zostać ukarane grzywną w wysokości do 5000 zł.
Dyrektywa nie określa wysokości podatku, gdyż podatki regulowane są na poziomie krajowym. Przepisy polskie również nie dookreślają wysokości podatku, gdyż w domyśle, są one takie same jak większość opłat w recyklingu, tzn. 23%. Jeśli zatem kubek jest wliczony w cenę kawy na wynos, to całość kwoty jest obłożona podatkiem 23%. Wskazówką jest również podatek nałożony na torebki foliowe w sklepach. Tam również nakłada się podatek od sprzedaży torebek w wysokości 23 %. Jednak przesiębiorcy nadal czekają na potwierdzenie takiej interpretacji przez Ministerstwo.
I tak i nie, ale opłatę odprowadzasz tylko raz. Opłata recyklingowa pobierana od klienta i odprowadzana do Urzędu Marszałkowskiego dotyczy wydanego opakowania, niezależnie od tego, czy wydamy kubek bez przykrywki czy z przykrywką, to cena jest taka sama -20 gr. Nie pomoże też zamawianie kubków typu eko, w pełni biodegradowalnych, ponieważ, mimo że taki kubek jest zwolniony z opłaty, to jeśli sprzedamy go z plastikową przykrywką, to nadal musimy pobrać i odprowadzić opłatę. Opłaty możemy uniknąć tylko sprzedając zestaw biodegradowalnego kubka i papierowej przykrywki, jednak taki zestaw jest wielokrotnie droższy, niż opłata recyklingowa, więc z punktu widzenia kawiarni nie jest opłacalna.
Czy zmiana będzie skuteczna?
Krzysztof Baczyński, szef zarządu Związku Pracodawców Producentów Opakowań i Produktów w Opakowaniach EKO-PAK, uważa, że kwoty tych opłat są zbyt niskie, aby skutecznie ograniczyć ilość stosowanego plastiku.
Baczyński podkreśla również, że przedsiębiorcy zostali pozostawieni samymi sobie w kwestii sklasyfikowania opakowań. Ministerstwo Klimatu i Środowiska nie wydało żadnych wytycznych, które produkty podlegają ograniczeniom wynikającym z wdrożenia dyrektywy SUP.
Wszystkie przepisy zawarte są w ustawie o zmianie ustawy o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej oraz w ustawie o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi.
TORBY
KUBKI TERMICZNE
PLAKATY
KUBKI PAPIEROWE
Fundacja Artsider im. Cypriana Michalika
KRS: 0001134250
Konto do wpłat: PKO BP
26 1020 2892 0000 5102 0941 4758
artsider@artsider.pl
798 017 122
artsider@artsider.pl
Jesteśmy Fundacją Artsider im. Cypriana Michalika. Wspieramy osoby zmagające się z tą chorobą i promujemy ich talent artystyczny.
Sprzedajemy papierowe kubki dla kawiarni, ozdobione unikalnymi grafikami osób chorujących na schizofrenię.