Art brut (lub sztuka marginesu), wywodząca się z francuskiego "brut," co oznacza "dziki" lub "nieprzetworzony," jest określana w języku polskim jako "prymitywna" lub "instynktowna". Termin ten pochodzi od pisarza Jeana Dubuffeta, który jako pierwszy użył go, a ma konotacje związane z "brakiem kultury". Obejmuje wszelkie formy twórczości, która powstaje nieprofesjonalnie i spontanicznie, głównie przez osoby nieposiadające formalnego wykształcenia artystycznego, w tym również osoby dotknięte chorobami psychicznymi. Do tej kategorii zalicza się szeroko pojętych prymitywistów, czyli twórców, którzy nie mieli formalnego szkolenia artystycznego.
W krajach anglosaskich termin ten jest określany jako "Outsider Art" lub "Visionary Art". Po raz pierwszy pojęcie to zostało użyte w 1972 roku przez brytyjskiego pisarza Rogera Cardinala, który poszukiwał angielskiego odpowiednika francuskiego terminu "art brut" Dubuffeta. Psychiatrycy, tacy jak Leo Navratil w domu sztuki Gugging w Klosterneuburgu koło Wiednia oraz La Tinaia, Centro di Attività Espressive we Florencji we Włoszech, przyczynili się do uznania wartości tego zjawiska, wykorzystując zajęcia artystyczne w celach terapeutycznych.
Przyznanie wartości twórczości osób chorych psychicznie i wykluczonych było wynikiem długiego procesu, który rozpoczął się wraz z rozwojem nowoczesnej psychiatrii na początku XX wieku. Twórcy tacy jak Pablo Picasso i Paul Klee poszukiwali nowych form wyrażenia artystycznego, które stanowiłyby alternatywę dla utrwalonego akademizmu w tradycji zachodnioeuropejskiej. Badacze ci odkryli, że prace osób cierpiących na zaburzenia psychiczne charakteryzują się spontanicznością i ekspresją, co stało się główną cechą dzieł zgromadzonych w ich zbiorach.
W 1945 roku Jean Dubuffet, porzucając swoje wcześniejsze zajęcia, zajął się malarstwem i odwiedził więzienia oraz szpitale psychiatryczne w Szwajcarii i Francji. Rozpoczął zbieranie prac artystów, zarówno nieznanych pacjentów, jak i twórców z diagnozowanymi zaburzeniami psychicznymi. W efekcie tych badań stworzył pojęcie "Art Brut." Sam termin ten pierwszy raz pojawił się na piśmie w liście Dubuffeta do szwajcarskiego malarza René Auberjonois w 1945 roku.
Dubuffet kontynuował swoje badania nad twórczością osób chorych psychicznie i kontynuował zbieranie prac, a jego kolekcja stała się podstawą dla rozwoju sztuki brut. W 1948 roku powstało w Paryżu Towarzystwo Art Brut, wspierane przez znanych intelektualistów i kuratorów muzealnych. W ciągu kolejnych lat organizowano wystawy, prezentując prace twórców art brut, takich jak Adolf Wölfli i Aloise.
W 1971 roku Jean Dubuffet przekazał swoją kolekcję miastu Lozanna w Szwajcarii, a kolekcja ta stała się dostępna dla publiczności w 1976 roku. Obecnie kolekcja art brut w Lozannie liczy ponad 35 000 dzieł, w tym także prace polskich artystów. Część środowiska zainteresowanego art brut wciąż działa jako stowarzyszenie L’Aracine we Francji, kontynuując zbieranie prac i badania w tej dziedzinie.
W 2010 roku w Villeneuve-d’Ascq otwarto Muzeum Sztuki Nowoczesnej, Współczesnej i Art Brut (LAM), które prezentuje publiczności pierwszą publiczną kolekcję art brut we Francji.
TORBY
KUBKI TERMICZNE
PLAKATY
KUBKI PAPIEROWE
Fundacja Artsider im. Cypriana Michalika
KRS: 0001134250
Konto do wpłat: PKO BP
26 1020 2892 0000 5102 0941 4758
artsider@artsider.pl
798 017 122
artsider@artsider.pl
Jesteśmy Fundacją Artsider im. Cypriana Michalika. Wspieramy osoby zmagające się z tą chorobą i promujemy ich talent artystyczny.
Sprzedajemy papierowe kubki dla kawiarni, ozdobione unikalnymi grafikami osób chorujących na schizofrenię.